ЏЕФРИ САКС: На сите лидери ширум светот им е сосема јасно дека ова е конфликт меѓу две суперсили, Русија и САД.

Професорот на Универзитетот Колумбија во САД, Џефри Сакс, денеска во разговор со претседателот на Центарот за меѓународна соработка и одржлив развој (ЦИРСД), Вук Јеремиќ, изјави дека американските санкции против Русија се против меѓународното право, неефикасни и дека тие беа поддржани од земјите во кои живее само 20 отсто од населението на планетата, додека огромното мнозинство од светот одби да воведе санкции кон Русија.

„Санкциите против Русија не само што не ја осакатија руската економија, туку имаа „бумеранг ефект“. Тие предизвикаа големи негативни глобални последици, а Русија не престана да извезува низ светот. Санкциите ѝ нанесоа голема штета на Европа, бидејќи таа веќе нема пристап до евтина енергија за индустријата“, рече Сакс во дискусијата „Зимата на нашето незадоволство“ организирана од ЦИРСД, одржана во хотелот Метропол.

Сакс рече дека санкциите прво ги воведоа „англосаксонскиот дел од светот“ – САД, Канада, Велика Британија, Австралија и Нов Зеланд, а потоа и ЕУ, Јапонија и Јужна Кореја и Сингапур.

„И тоа е тоа. Остатокот од светот одби да се приклучи на санкциите бидејќи сака да продолжи да тргува и со Русија и со Украина. Тие не сакаат да бидат дел од конфликт за кој веруваат дека мора да се стави крај со преговори. Затоа, поголемиот дел од светот не се согласува со санкциите против Русија, ниту се согласува со идејата дека една земја само донесува одлука за санкции против друга земја и потоа, без никаква правна основа, им кажува на другите да престанат да тргуваат со земјата на која воведе санкции. Тоа не може да се направи“, рече Сакс.

Сакс додаде дека Кина, Индија, сите азиски земји и Латинска Америка тргуваат со Русија и дека не сакаат да бидат дел од „прокси војна“.

„Тие не ја гледаат таа војна онака како што Американците мислеа дека ќе ја видат – како неиспровоциран напад. Зборував со лидерите ширум светот и тие многу добро разбираат дека ова е конфликт меѓу две суперсили, Русија и САД, и дека не е одговорна само едната страна“, рече Сакс.

Сакс истакна дека санкциите „речиси никогаш не се успешни во геополитичка смисла“.

„Тоа е евтина и лесна политика што Америка ја спроведува со години и не успева одново и одново. Америка често користи санкции бидејќи за нив не се издвојуваат пари од буџетот, но тие можат да направат голема штета, а не бараат јавна дебата и одобрение од американскиот Конгрес. Јавноста навистина не разбира за што се работи, но кому му е грижа. „Санкциите се воведуваат со потпис на американскиот претседател, што се разликува од санкциите одобрени од Обединетите нации“, рече Сакс.

Сакс изјави дека нема сомнеж дека „во тек е војна меѓу Америка и Русија, иако се убиени украински граѓани“.

„Оружје, разузнавање, финансирање на војната – сè е обезбедено од Америка и нејзините сојузници, така што тоа е војна меѓу Америка и Русија, а тоа не е добро бидејќи се работи за нуклеарни суперсили. „Спротивно на американската пропаганда, која тврди дека „лудиот Владимир Путин“ ја започнал војната без причина во февруари 2022 година, фактите покажуваат дека војната започна во февруари 2014 година“, рече Сакс.

„Причината е, меѓу другото, намерата на Америка да ги внесе Украина и Грузија во НАТО, што во 2008 година го кажа тогашниот американски претседател Џорџ Буш. Тоа не беше мудро, беше навистина глупаво“, додаде Сакс.

Сакс потсети дека ветувањето на Западот до Русија дека НАТО нема да се прошири „ни милиметар на исток“ по распадот на Советскиот Сојуз и дека Америка го прекрши тоа ветување.

„Нема неутралност во главите на Американците, само „ти си со нас или си против нас“. Во 2014 година, Америка помогна да се собори поранешниот украински претседател Виктор Јанукович, кој балансираше меѓу САД и Русија. Потоа започна војната. До 2021 година, Америка инвестираше милијарди долари во вооружување на Украина. Утврдувањето на источна Украина траеше осум години со помош на американски пари, оружје и знаење“, рече Сакс.

Сакс изјави дека рускиот претседател Владимир Путин на крајот на 2021 година рекол дека Американците ги преминале сите црвени линии и дека црвената линија на Русија е „запирање на проширувањето на НАТО и поставување воени бази на границата со Русија и оружје што може да влијае на Русија и дека е неопходно да се разговара за тоа“.

„Одговорот на Белата куќа беше дека нема што да се разговара и дека Америка сигурно нема да разговара со Русија за проширување на НАТО, а потоа Русија започна инвазија на Украина. „Војната избувна поради растечкиот конфликт во претходните 30 години и, за жал, многуте мамења од страна на Америка“, рече Сакс.

Сакс изјави дека, според него, можно е да се запре војната во Украина ако Украина се обврзе да биде воено неутрална и да не влезе во НАТО, ако Русија го задржи Крим и ако регионот Донбас на истокот на Украина добие автономија.

Јеремиќ рече дека некои историчари и политичари во претходната година ја споредија војната во Украина со Корејската војна од 1950-тите.

„Тоа беше првиот „жежок конфликт“ што избувна за време на Студената војна“, рече Јеремиќ.

Јеремиќ додаде дека ако се следи оваа логика, војната во Украина можеше да биде првиот „жежок конфликт од втората студена војна“, во кој главни воинствени држави се САД и Кина.

„Гледано од Србија, се чини дека поделбата што се појавува во светот не е толку бинарна како што се чинеше дека може да биде, затоа што се појавуваат коалиции кои би можеле да бидат врзани за регионалните сили, но тие исто така би можеле да соработуваат меѓу себе од време на времето.рече Јеремиќ.

На собирот присуствуваа новинарката Љиљана Смајловиќ, поранешниот амбасадор во СРЈ Вилијам Монтгомери, писателот Мухарем Баздуљ, професорите Слободан Самарџиќ и Мило Ломпар, претседателот на Демократската партија Зоран Лутовац, професорот Бојан Пајтиќ, поранешен гувернер на НБС Дејан Шо, поранешен српски амбасадорот во САД Иван Вујачиќ, аналитичарот Миша Ѓурковиќ, поранешната амбасадорка на СРЈ во Мексико Весна Пешиќ, пратеници, претставници на дипломатскиот кор, новинари и јавни личности.