Митрополит Теодосиј Гологанов „Бугарите ја вршат најмизерната работа, го негираат Македонското име и јазик и го заменуваат со ново (бугарско), со цел бугарските господари да се прошират на туѓи територии

„Бугарите ја вршат најмизерната работа, го негираат Македонското име и јазик и го заменуваат со ново (бугарско), со цел бугарските господари да се прошират на туѓи територии…тоа е ново ропство, потешко од турското..турците го убиваат телото, а не духот …Егзархијата го убива сето тоа подоцна…ние Македонците не страдаме толку од Турците, како од Грците, Бугарите и Србите кои како сакаат како волци да ја разделат намачената македонска земја…Ние македонските духовници по потекло, треба да се обединиме и да го разбудиме народот, да се отфрли странската власт, да се отфрлат дури и Патријаршијата и Егзархијата и духовно да се обединат под закрилата на Охридската Архиепископија, единствената вистинска Мајка Црква“

22 јуни 1891 г. (Юни 22, 1891 г. Теодосий Скопски,

“Централен Държавен исторически архив” (София) 176, oп. 1. aрх. eд. 595, l.5-42 – Razgledi, X/8 (1968), p.996-1000).